Franciszek, krytykując małoduszność u chrześcijan, uderza między wierszami w konieczność bycia roztropnym i znaczenie przestrzegania przykazań

Dla Franciszka liczy się przede wszystkim bliżej nieokreślone wychodzenie naprzód. Po raz kolejny uderza on w wydumanych małodusznych chrześcijan, przestrzegających przy tym prawa czy przykazań i będących zbyt roztropnymi – jest to ustawienie sobie przeciwnika do bicia. Franciszek stwarza przy tym możliwość takiego rozumienia swoich słów, jakby nie należało martwić się o zachowywanie we wszystkim prawa Bożego – ważne jest, by uczynić jakiś krok do przodu i wyjść z domniemanej stagnacji.
Próba analizy fragmentów z homilii z domu św. Marty, 27 stycznia bieżącego roku. Zamieszczam video i pod spodem tłumaczenie z komentarzem.
PS. Post został nieco zmodyfikowany w kilkanaście godzin po opublikowaniu, w związku z doczytaniem kontekstu wypowiedzi.

Redaktor: W swojej homilii w domu św. Marty papież Franciszek wyjaśnił, co paraliżuje chrześcijan, podając bardzo obrazowy przykład.
Franciszek: „Nie ryzykować, proszę, nie, roztropność…” (podnosi oczy w górę w geście wykpienia, skrytykowania bądź zdystansowania się), „przykazania wszystkie, wszystkie…”
Tak, prawdziwe, ale… to także cię paraliżuje, to sprawa, że zapominasz o tak wielu otrzymanych łaskach, odbiera ci pamięć, odbiera ci nadzieję, bo nie pozwala ci iść naprzód…
Teraźniejszość chrześcijanina, takiego chrześcijanina, to jest tak, jak ktoś idzie drogą, i nastaje nieoczekiwany deszcz, a nie jest dobrze ubrany, tak że ubrania się kurczą…
Skurczone (ograniczone, powściągnięte) dusze…
To jest tchórzostwo, to jest grzech przeciwko pamięci, odwadze, cierpliwości i nadziei.
(przy tym następuje dalszy ciąg relacji redaktora).

Kontekst wypowiedzi – nieujęty przez redaktora angielskojęzycznego – jest taki, że mowa jest o grzechu małoduszności.

Na czym jednak polega ten grzech? Czy nie na tym, że nasze serce jest za mało otwarte na Boże przykazania – szczególnie na przykazania miłości Boga i bliźniego? Tymczasem Franciszek pomiędzy wierszami krytykuje tych, którzy mówią o konieczności przestrzegania wszystkich przykazań. Co Franciszek chce przez to powiedzieć i do jakich przykazań się odnosi? Do 10 przykazań? Do przykazania miłości Boga i bliźniego? Do jakich wszystkich przykazań? W jaki sposób ich przestrzeganie miałoby być niesłuszne?

To, co mówi Franciszek, jest niekonkretne. Nie wiemy, do czego i w jaki sposób odniósłby te słowa w praktyce, o jakiej małoduszności chrześcijańskiej mówi. Posługuje się obrazami, ogólnikami, ale nie mamy konkretu życia. Czy to jest kolejna zawoalowana krytyka tych, którzy wiernie, ściśle trwają przy nauczaniu Kościoła? Czy na przykład przyjęcie Komunii, trwając w nowym związku pomimo małżeństwa sakramentalnego z kimś innym, współżyjąc z nowym partnerem, nie będzie krokiem naprzód przeciwko niesłusznemu skurczeniu dusz?

Jaki wniosek mamy wciągnąć z tych słów Franciszka w naszym codziennym życiu? Czy mamy podjąć ryzykowne działania w codzienności – takie, poprzez które może złamiemy przykazania i będziemy przy tym na przekór temu, co nam się wydaje roztropne – by tylko starać się rozszerzyć nasze serce?

Czy walką z grzechem małoduszności nie jest raczej pozwolenie Bogu, by działał w nas, przez modlitwę, kontemplację, przez sakramenty, przez miłość Boga i przy okazji przez przestrzeganie wszystkich przykazań i roztropne stosowanie ich w życiu?

Dlaczego Franciszek między wierszami kpi z roztropności, która pozwala uniknąć grzechu, zamiast ukazać jej prawdziwe oblicze i wartość w kontekście przykazań? A przecież przykazań należy zawsze przestrzegać. Ponadto nie grzeszyć to jest coś więcej niż przestrzeganie przykazań. Przede wszystkim trzeba otworzyć się na łaskę.

Jak lekcja moralna płynie z tych słów Franciszka? Do jakiego dobra zachęca Franciszek? Wyjścia naprzód z małoduszności ku czemu?

Do podjęcia bliżej nieokreślonych kroków naprzód, tak by coś się działo, działo… nieważne, czy przykazania ucierpią, czy będzie to roztropne – ważne że na siłę przełamiemy jakiś lęk i pójdziemy naprzód. Ważne, że otworzymy swoje serce, niezależnie od roztropności i przykazań będziemy kroczyć przed siebie…

Może trochę wyolbrzymiam i przesadzam w tym komentarzu, ale gdy Franciszek nie mówi w konkretach, o co mu chodzi, to jego słowa łatwo są wykorzystywane do wychwalania grzechu i walki z nauczaniem Kościoła. Łatwo dają się odnieść do takich sytuacji, a trudno do sytuacji przeciwnych – do wiernego trwania w prawdzie i łasce.

Czy o to chodzi Franciszkowi, czy na tym mu zależy, by być tak postrzeganym? Czy przy okazji robienia rabanu, wstawania z kanapy, wychodzenia na peryferia nie ucierpi to, co należy do istoty chrześcijaństwa?

Czy to nie jest tak, że prawdziwe dzieła Boże, prawdziwe chrześcijańskie owocne działanie musi wynikać z głębokiej modlitwy, ze zjednoczenia z Chrystusem. Takie dzieła rodzą się i dojrzewają latami i nie można na siłę nikogo zmuszać do podjęcia działań chrześcijańskich na forum zewnętrznym. Może jeszcze dla kogoś nie czas. Lekarstwem na małoduszność chrześcijanina jest większe otwarcie się na Boga, a roztropność i przestrzeganie przykazań nie powinno w tym przeszkadzać, a wręcz odwrotnie. Zamiast ukazać dokładnie na czym polega wypaczona pseudo-roztropność i roztropność prawdziwa, zamiast wskazać na wartość przestrzegania przykazań, i tego, jak pomagają trwać przy Bogu, Franciszek poprzez brak konkretów i nie wskazanie w konkrecie na dobro, stwarza okazje do takiego odbioru jego słów – jak widać na wskazanym video – że nie należy przestrzegać wszystkich przykazań i uważać z roztropnością. Że warto zaszaleć w życiu, choćby coś z Bożych spraw ucierpiało…

Jest obawa, że taka postawa doprowadzi do emocjonalnej, płytkiej ewangelizacji i humanitarnego działania na rzeczy innych ludzi, a w sercu nie będzie prawdziwej jedności z Bogiem, z której to dopiero wszystko powinno wynikać. Jest obawa, że słowa Franciszka będą sprzyjać grzesznemu wychodzeniu naprzód w rzeczywistość, przy pozorze dobra i miłości.